Diş macunu üretiminde hidratlı koyulaştırıcı silis kullanımı bileşime süspansiyon özelliği kazandırır. Kalınlaştırıcı silika olarak da bilinen hidratlı koyulaştırıcı silikalar, kolloidal jel yapılıdır. Bu kimyasal ham maddede en çok tercih edilen marka Almanya menşeili Aerosil 200’dür. Hidratlanmış silika seviyesi arzu edilen özel viskozite, akışkanlık ve stabilite dengesine bağlıdır. Kullanım oranı genellikle %0,5-3 aralığındadır. 

Aerosil 200 dışında diş macununa nemlendirici, su, tuz, aşındırıcı ve katkı maddesi eklenmektedir.

Kıvamlaştırıcı olarak hangi kimyasal madde kullanılmalıdır?

Diş macunlarında en yayın kullanılan kıvamlaştırıcılar karboksimetil selüloz ve hidroksi etil selülozdur. Ayrıca İrlanda yosunu, xanthan gum ve poliakrilatlar da tercih edilebilir.

Formülasyonda akışkanlaştırılmış bir polimer süspansiyonu olarak karboksimetil selüloz kullanımı, kuru polimer kullanımına göre önemli avantaj sağlar. Kuru polimer tercihi topaklanma ve yavaş dağılıma neden olur. Bu nedenle akışkanlaştırılmış bir polimerin kullanımı ile daha hızlı bir çözelti elde edilir. %45-55 oranında kullanılabilir. 

Diş macununun hava ile teması sırasında tüpün ağızlık ucunda nemi korumak için nemlendiriciler kullanılır. Önerilen kullanım oranı %45 civarındadır. Uygun nemlendiriciler aşağıdaki gibidir. 

• Gliserin
• Sorbitol
• Polietilen glikol
• Propilen glikol

Bu kimyasal hammaddeler arasından gliserin ve sorbitol en sık tercih edilen nemlendiricilerdir. Ayrıca bağlayıcı ajanı ıslatmak amacıyla gliserin kullanılır. Bağlayıcılar, malzemelerin bir arada kalmasını sağlar ve bileşime istenen özellikleri kazandırır. Diş macunu üretiminde örnek bağlayıcılar;

• Polivinil pirolidon
• Kolloidal magnezyum alüminyum silikat
• Sodyum aljinat
• Karboksimetil selüloz
• Metil selüloz

Diş macununda aşındırıcılar, diş yüzeyindeki plak, tartar ve lekeleri temizlemek için kullanılır. Aşındırıcılar, diş fırçalama sırasında diş yüzeyine hafifçe sürtünerek mekanik olarak bu birikintileri giderir. Silikalar ve çözünmeyen inorganik tuzlar bu amaçla kullanılabilir. Kullanımı uygun inorganik tuzlar, kalsiyum karbonat, bazik kalsiyum fosfat, kalsiyum sülfat, magnezyum karbonat, magnezyum fosfat, hidratlı alüminyum oksit ve sodyum metafosfattır. Bu kimyasal hammaddeler %5-25 oranında kullanılabilir.

Diş macununa koku verici ve renklendirici dışında başka katkı maddeleri ilave edilebilir. Tatlandırıcı görevi ile sodyum sakarin kullanılmaktadır. Yüzey aktif madde kullanımı ile köpürme sağlanılır. Bu amaçla Sodyum Laureth Sülfat (SLS) tercihi uygundur. 

Formülasyon örneği

Diş macunu üretiminde Sodyum aljinat neden kullanılır?

Sodyum aljinat, bir deniz yosunu türü olan kahverengi alglerden elde edilen bir doğal polimerdir. Diş macunu üretiminde sıklıkla kullanılır. Birkaç amaçla kullanımı mevcuttur. Diş macunu üretiminde görevleri;

• Köpürtücü etki
• Viskozite arttırıcı:
• Yumuşatıcı ve nemlendirici
• Homojen bir dağılım sağlama

Formülasyonun hazırlanışı:

1. Nemlendirici ve su bir kapta karıştırılır. 
2. Karışımın ardından tuz eklenir. Tuzun tamamen erimesi ile aşındırıcı madde karışıma ilave edilir.
3. Son olarak katkı maddelerinin ilavesi yapılır.